ಮಳೆಗಾಲದ ಕಲಾಪದ ಮೊದಲ ದಿನವೇ ಸಭಾಪತಿಯಾಗಿರುವ ಉಪರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಜಗದೀಪ್ ಧನ್ಕರ್ ರಾಜೀನಾಮೆ!! ನಿಗದಿತ ದಿನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲೇಬೇಕು ಉಪರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಚುನಾವಣೆ! ಅಲ್ಲಿವರೆಗೆ ರಾಜ್ಯಸಭೆ ಕಲಾಪಗಳ ಹೊಣೆ ಯಾರ ಹೆಗಲಿಗೆ?

ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಅಥವಾ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ ಜಗದೀಪ್ ಧನ್ಕರ್ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಕಾರಣ ಏನೇ ಇದ್ದರೂ, ಮುಂದಿನ ಹೆಜ್ಜೆ ಕುತೂಹಲ ಮೂಡಿಸಿದೆ. ಕಾರಣ, ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದಿನದೊಳಗೆ ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಯಲೇಬೇಕು. ಹಾಗಾದರೆ ಎಷ್ಟು ದಿನಗಳೊಳಗೆ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಯಬೇಕು? ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಏನು?

ಉಪರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು ಮೇಲ್ಮನೆ ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಅಥವಾ ಸಭಾಪತಿಯೂ ಆಗಿರುವುದರಿಂದ, ಕಲಾಪಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಯಾರದ್ದು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯೂ ಎದುರಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾರಣ ಮಳೆಗಾಲ ಅಧಿವೇಶನದ ಮೊದಲ ದಿನವೇ 74 ವರ್ಷದ ಧನ್ಕರ್ ಅವರು ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಪ್ರಶ್ನೆ ಸಹಜವಾಗಿ ಉದ್ಭವಿಸುತ್ತದೆ.

ನಿಯಮಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಮುಂದಿನ 60 ದಿನ ಅಥವಾ 2 ತಿಂಗಳುಗಳ ಒಳಗಾಗಿ ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಸಲೇಬೇಕು. ಅಲ್ಲಿವರೆಗೆ ರಾಜ್ಯಸಭೆ ಕಲಾಪಗಳ ಚುಕ್ಕಾಣಿಯನ್ನು ಉಪ ಸಭಾಪತಿ ವಹಿಸಲಿದ್ದಾರೆ.

ಪ್ರಸಕ್ತ ಉಪ ಸಭಾಪತಿಯಾಗಿ ಹರಿವಂಶ್ ನಾರಾಯಣ್ ಸಿಂಗ್ 2022ರಲ್ಲಿ ನೇಮಕಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

ಮುಂದಿನ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರ ಚುನಾವಣೆ ಯಾವಾಗ?

ವಿಧಿ 68(2) ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರ ಮರಣ, ರಾಜೀನಾಮೆ ಅಥವಾ ಪದಚ್ಯುತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಅಥವಾ ಇನ್ಯಾವುದೇ ಕಾರಣದಿಂದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರ ಹುದ್ದೆಯಲ್ಲಿನ ಖಾಲಿ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಭರ್ತಿ ಮಾಡುವ ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ಆ ಹುದ್ದೆ ಉಂಟಾದ ನಂತರ ಆದಷ್ಟು ಬೇಗ ನಡೆಸಬೇಕು.

ಆದಾಗ್ಯೂ, ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಭರ್ತಿ ಮಾಡಲು ಆಯ್ಕೆಯಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ವಿಧಿ 67ರ ನಿಬಂಧನೆಗಳಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರು ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ದಿನಾಂಕದಿಂದ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಪೂರ್ಣ ಅವಧಿಗೆ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅರ್ಹರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ.

ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರ ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ಸಂಸತ್ತು, ಲೋಕಸಭೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ಎರಡೂ ಸದನಗಳ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಚುನಾವಣಾ ಕಾಲೇಜು ನಡೆಸುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ ಸದಸ್ಯರು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ.

ಮುಂದೇನು?

ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗವು ಚುನಾವಣಾ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಿದೆ.

ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಘೋಷಿಸಲಿದೆ.

ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಸದರು ತಮ್ಮ ಮತ ಚಲಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ. ಏಕ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಬಹುಮತದ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂಸದರು ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಆದ್ಯತೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಶ್ರೇಣೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಫಲಿತಾಂಶ ಘೋಷಣೆಯಾದ ನಂತರ ಹೊಸ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರು ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.